آیه 53 سوره بقره

از دانشنامه‌ی اسلامی

وَإِذْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَالْفُرْقَانَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ

[2–53] (مشاهده آیه در سوره)


<<52 آیه 53 سوره بقره 54>>
سوره :سوره بقره (2)
جزء :1
نزول :مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و (به یاد آورید) وقتی که به موسی کتاب و فرقان عطا کردیم، باشد که به راه حق هدایت یابید.

و [یاد کنید] هنگامی که به موسی، کتاب و میزان جداکننده [حق از باطل] عطا کردیم تا هدایت یابید.

و آنگاه كه موسى را كتاب و فرقان [=جداكننده حق از باطل‌] داديم، شايد هدايت يابيد.

و به ياد آريد آن هنگام را كه به موسى كتاب و فرقان داديم، باشد كه هدايت شويد.

و (نیز به خاطر آورید) هنگامی را که به موسی، کتاب و وسیله تشخیص (حق از باطل) را دادیم؛ تا هدایت شوید.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

And when We gave Moses the Book and the Criterion so that you might be guided.

And when We gave Musa the Book and the distinction that you might walk aright.

And when We gave unto Moses the Scripture and the criterion (of right and wrong), that ye might be led aright.

And remember We gave Moses the Scripture and the Criterion (Between right and wrong): There was a chance for you to be guided aright.

معانی کلمات آیه

فرقان: فرق گذارنده بين حق و باطل. آن در اصل مصدر است و به معنى فاعل به كار رفته، و آن صفت قرآن و تورات آمده است.

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


«53» وَ إِذْ آتَيْنا مُوسَى الْكِتابَ وَ الْفُرْقانَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ‌

و (نيز بخاطر آوريد) هنگامى كه به موسى كتاب (تورات) و فرقان داديم، تا شايد شما هدايت شويد.

نکته ها

فرقان، وسيله‌اى است كه حقّ را از باطل جدا مى‌سازد. و چون در كتاب آسمانى حقّ از باطل جدا مى‌شود، به آن فرقان گفته مى‌شود. شايد هم مراد از فرقان، با توجّه به اينكه در كنار كتاب آمده است، همان معجزات نُه‌گانه يا حقايق ديگرى باشد كه غير از تورات به‌

«1». نساء، 48 و 116.

جلد 1 - صفحه 118

حضرت موسى عطا شده است.

پیام ها

1- كتب آسمانى، بيانگر حقّ و مايه‌ى جداسازى حق از باطل هستند. «الْكِتابَ وَ الْفُرْقانَ»

2- حجّت از طرف خداوند تمام است، ولى مردم به خاطر هوسها، گاهى حقّ را نمى‌پذيرند. «لَعَلَّكُمْ»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



وَ إِذْ آتَيْنا مُوسَى الْكِتابَ وَ الْفُرْقانَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ (53)

بعد از آن بيان نعمت عظماى كتاب آسمانى را فرمايد:

وَ إِذْ آتَيْنا مُوسَى الْكِتابَ‌: و ياد بياوريد اى بنى اسرائيل زمانى را كه عطا فرموديم موسى عليه السّلام را كتاب تورات، وَ الْفُرْقانَ‌: و حجتى جدا كننده ميان حق و باطل، و محقّ از مبطل، كه ساير معجزات باشد، از عصا و يد بيضاء و شكافتن دريا و غير آن. لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ‌: براى اينكه شما هدايت شويد و راه راست يابيد، به تدبّر و تفكر و عمل به كتاب كه مبشّر

تفسير اثنا عشرى، ج‌1، ص: 149

است به وجود حضرت خاتم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم، و مبيّن است اوصاف او را. يا مراد به فرقان شريعت حضرت موسى عليه السّلام است كه فارق ميان حلال و حرام مى‌باشد.

تتمه: آيه شريف آگاهى است به آنكه عطاى كتاب آسمانى از جانب خداوند براى هدايت و راهنمائى بندگان و اتمام حجت آنان، هر آينه اعظم نعمتهاى الهى است؛ زيرا ايمان به آن و عمل به احكام آن موجب سعادت و رستگارى دنيا و آخرت خواهد بود و تمام نعمتهاى دنيا در مقابل آن ارزشى نخواهد داشت.


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


وَ إِذْ آتَيْنا مُوسَى الْكِتابَ وَ الْفُرْقانَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ (53)

ترجمه‌

و هنگاميكه داديم موسى را كتاب و فرقان باشد كه شما هدايت شويد.

تفسير

يعنى ياد بياوريد زمانى را كه داديم بموسى تورية را كه گرفته شده بود از شما پيمان اعتقاد و انقياد نسبت بآن و احكامش و داديم باو فرقان را كه فارق بود ميان حق و باطل و ميان محق و مبطل چون خدا پس از آنكه بنى اسرائيل را اكرام فرمود بكتاب و ايمان بآن وحى فرمود بموسى كه كتاب را فرستادم و اقرار بآن نمودند و باقى مانده است فرقان كه فارق ميان مؤمن و كافر است بايد بگيرى از آنها عهد فرقان را زيرا سوگند ياد نمودم بحق كه قبول نكنم از احدى ايمان و عملى را مگر بآنعهد موسى عرض كرد پروردگارا آنعهد چيست خداوند فرمود عهد بگير از ايشان بر آنكه محمد بهترين انبياء و سيد المرسلين است و برادر و وصى او على بهترين اوصياء است و اوليائيكه او بعد از خود منصوب ميفرمايد آقايان خلقند و شيعيان و مطيعان او و جانشينانش ستارگان بهشت اعلى و پادشاهان جنات عدنند و موسى از آنها اين عهد را گرفت ولى بعضى از آنها بدل و زبان قبول نمودند و برخى بزبان تنها پس فرقان ظاهر شد

جلد 1 صفحه 83

و او نورى بود آشكار كه لامع بود از پيشانى كسانيكه معتقد به نبوت نبى و ولايت ولى و فضيلت شيعيان بودند و در جبين غير آنها نبود و او حق و اهلش را از باطل و اهلش جدا كرد و اين براى هدايت آنها بود كه بدانند موجب شرافت در نزد خداوند ولايت است پس شما هم بايد بهدايت آنها مهتدى شويد و بدل و زبان قبول ولايت نمائيد و بعضى گفته‌اند كتاب تورية است و فرقان معجزات باهرات كه فارق ميان حق و باطل است و اهتدا بتدبر كتاب و تفكر در آيات است و ممكن است گفته شود كتاب چون فارق ميان حق و باطل است فرقان و سبب هدايت است و اللّه اعلم.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


وَ إِذ آتَينا مُوسَي‌ الكِتاب‌َ وَ الفُرقان‌َ لَعَلَّكُم‌ تَهتَدُون‌َ (53)

(ياد كنيد زماني‌ ‌را‌ ‌که‌ بموسي‌ كتاب‌ «تورات‌» و فرقان‌ (جدا كننده‌ حق‌ ‌از‌ باطل‌) داديم‌ ‌تا‌ ‌شما‌ قبول‌ هدايت‌ كنيد.)

مراد ‌از‌ كتاب‌ تورات‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌در‌ ‌آن‌ چهل‌ شب‌ ‌که‌ حضرت‌ موسي‌ بميقات‌ رفت‌ الواح‌ ‌آن‌ ‌بر‌ ‌او‌ نازل‌ شد و ‌از‌ مضامين‌ آيات‌ و تصريح‌ بعضي‌ اخبار استفاده‌ ميشود ‌که‌ تورات‌ جملة واحده‌ ‌بر‌ موسي‌ نازل‌ شد چنانچه‌ بعيد نيست‌ ‌که‌ انجيل‌ و زبور و ساير صحف‌ انبياء نيز بهمين‌ نحو نازل‌ ‌شده‌ ‌باشد‌ بخلاف‌ قرآن‌ ‌که‌ نجوما نازل‌ گرديد.

و مراد ‌از‌ فرقان‌ نيز همان‌ تورات‌ ‌است‌ ‌که‌ باعتبار مكتوب‌ بودن‌ ‌در‌ الواح‌ كتاب‌ ناميده‌ ‌شده‌ و باعتبار فارق‌ بودنش‌ ‌بين‌ حق‌ و باطل‌ فرقان‌ خوانده‌

1‌-‌ سوره‌ انعام‌ ‌آيه‌ 23

جلد 2 - صفحه 33

‌شده‌ ‌است‌ چنانچه‌ ‌براي‌ قرآن‌ نيز اسامي‌ بسيار ذكر ‌شده‌ ‌که‌ ‌در‌ مقدمه‌ متذكر شديم‌ و قول‌ ‌به‌ اينكه‌ فرقان‌ ‌غير‌ ‌از‌ تورات‌ ‌باشد‌ بي‌مدرك‌ ‌است‌.

و چون‌ غرض‌ اصلي‌ ‌از‌ ارسال‌ رسل‌ و انزال‌ كتب‌ هدايت‌ و راهنمايي‌ بشر بصلاح‌ و سعادت‌ اوست‌ ايتاء كتاب‌ ‌را‌ ‌در‌ ‌اينکه‌ ‌آيه‌ بوصول‌ و قبول‌ هدايت‌ معلّل‌ فرمود، و معني‌ هدايت‌ ‌را‌ ‌در‌ ‌آيه‌ اهدِنَا الصِّراطَ المُستَقِيم‌َ و ‌آيه‌ هُدي‌ً لِلمُتَّقِين‌َ بيان‌ نموديم‌ و البته‌ توراتي‌ ‌که‌ ‌از‌ جانب‌ ‌خدا‌ بموسي‌ نازل‌ شد ‌غير‌ ‌از‌ تورات‌ رايجي‌ ‌است‌ ‌که‌ امروز ‌در‌ دست‌ يهود و نصاري‌ ‌است‌ و ‌آن‌ تورات‌ ‌در‌ دست‌ اوصياء موسي‌ و انبياء بني‌ اسرائيل‌ بوده‌ ‌تا‌ بحضرت‌ عيسي‌ و اوصياء ‌او‌ رسيده‌ و ‌از‌ اوصياء عيسي‌ ‌به‌ پيغمبر اسلام‌ و اوصياء ‌او‌ واصل‌ گرديد ولي‌ يهود بواسطه‌ انقلابات‌ كفري‌ و شركي‌ ‌که‌ ‌در‌ ‌آنها‌ روي‌ داده‌ دين‌ موسي‌ و كتاب‌ ‌او‌ ‌از‌ ‌بين‌ ‌آنها‌ رفته‌ و تواتر ‌آنها‌ سه‌ مرتبه‌ قطع‌ ‌شده‌ ‌است‌ و تفصيل‌ ‌اينکه‌ مطلب‌ ‌را‌ ‌در‌ مجلد اول‌ كلم‌ الطيب‌ بيان‌ نموده‌ايم‌«1»

برگزیده تفسیر نمونه


(آیه 53)- در ادامه آیه قبل می‌فرماید: «به خاطر بیاورید هنگامی را که به موسی کتاب و وسیله تشخیص حق از باطل بخشیدیم، تا شما هدایت شوید» (وَ إِذْ آتَیْنا مُوسَی الْکِتابَ وَ الْفُرْقانَ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ).

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

پانویس

  1. تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی

منابع